انواع داربست مدولار: تنوع در کاربرد و تکنولوژی

داربست مدولار به سیستمی از داربست گفته می‌شود که از قطعات پیش‌ساخته و استاندارد تشکیل شده و به سرعت و با استفاده از اتصالات مخصوص، قابلیت مونتاژ و دمونتاژ دارد. این سیستم‌ها به دلیل افزایش ایمنی، سرعت اجرا، و انعطاف‌پذیری بالا، جایگزین بسیاری از روش‌های سنتی داربست‌بندی شده‌اند. در ادامه به معرفی انواع رایج داربست مدولار می‌پردازیم:

۱. داربست مدولار چکشی (داربست مثلثی)

این سیستم که در ایران بسیار رایج است، به دلیل استفاده از چکش برای قفل کردن اتصالات، به این نام شناخته می‌شود. ساختار اصلی آن شامل پایه‌های عمودی، افقی، و مهم‌تر از همه، مایل‌بندهای مثلثی است که پایداری فوق‌العاده‌ای به سازه می‌بخشد.

• اجزا: پایه‌های عمودی با پین، لایه‌های افقی، و مایل‌بندهای مثلثی.
• اتصالات: پین و سوراخ که با ضربه چکش قفل می‌شوند.
• مزایا: سرعت نصب نسبتاً بالا، استحکام خوب، هزینه مناسب، قابلیت اطمینان.
• کاربردها: نماکاری، بتن‌ریزی سقف (به عنوان سیستم نگهداری)، داربست‌های عمومی.

۲. داربست مدولار ماتریس (داربست رزت)

یکی از پیشرفته‌ترین و ایمن‌ترین سیستم‌های داربست مدولار است که به دلیل وجود دیسک‌ها یا صفحات دایره‌ای شکل (ماتریس یا رزت) روی پایه‌های عمودی، به این نام مشهور است. این سیستم قابلیت انطباق بالایی با طرح‌های پیچیده ساختمانی دارد.

• اجزا: پایه‌های عمودی با ماتریس‌های جوش شده، لایه‌های افقی، مهاربندی‌های قطری و عمودی.
• اتصالات: اتصالات قفل‌شونده با پین‌های مخروطی که در شکاف‌های ماتریس قرار گرفته و با ضربه چکش قفل می‌شوند.
• مزایا: پایداری بسیار بالا، انعطاف‌پذیری فوق‌العاده در زوایا، ظرفیت باربری بالا، ایمنی عالی، قابلیت پوشش‌دهی طرح‌های پیچیده.
• کاربردها: نماکاری در ساختمان‌های خاص، سازه‌های صنعتی، پل‌سازی، بتن‌ریزی سقف‌های پیچیده، داربست‌های موقت سازه‌ای.

۳. داربست مدولار کاسه (کاپلوک – Cuplock)

این سیستم که در بسیاری از کشورها محبوبیت زیادی دارد، از پایه‌های عمودی و افقی تشکیل شده که اتصالات آن‌ها از طریق “کاسه‌ها” یا “کاپلوک” صورت می‌گیرد. کاپلوک‌ها حلقه‌های فلزی جوش شده بر روی پایه‌های عمودی هستند که لایه‌های افقی در آن‌ها قرار گرفته و با استفاده از پین‌های مخصوص قفل می‌شوند.

• اجزا: پایه‌های عمودی با کاپلوک، لایه‌های افقی، مایل‌بندها.
• اتصالات: سیستم کاپلوک که پین‌ها در آن قفل می‌شوند.
• مزایا: سرعت نصب مناسب، استحکام خوب، قابلیت اطمینان بالا، ظرفیت باربری قابل قبول.
• کاربردها: مناسب برای انواع پروژه‌های ساختمانی، از جمله نما، سقف، و داربست‌های صنعتی.

۴. داربست مدولار H24

این سیستم که به دلیل شکل ظاهری مقاطع آن به نام H24 شناخته می‌شود، عمدتاً به عنوان سیستم نگهداری موقت (Shuttering Support) برای بتن‌ریزی سقف‌ها کاربرد دارد. ساختار آن شامل پایه‌های عمودی و افقی H شکل است که به صورت شبکه‌ای به هم متصل می‌شوند.

• اجزا: لوله‌های عمودی و افقی H شکل، مایل‌بندها.
• اتصالات: معمولاً از پین و اتصال پیچی یا گیره‌ای استفاده می‌شود.
• مزایا: ظرفیت باربری بسیار بالا، پایداری عالی، مناسب برای سقف‌های ضخیم و دهانه‌های بزرگ.
• کاربردها: عمدتاً برای شمع‌گذاری و نگهداری سقف‌های بتنی سنگین، دال‌ها، و تیرهای بزرگ.

۵. داربست مدولار سریع (Quick Stage)

این سیستم‌ها با هدف افزایش هرچه بیشتر سرعت نصب طراحی شده‌اند و معمولاً دارای اتصالات سریع و ساده‌تری هستند. ممکن است ترکیبی از ویژگی‌های سیستم‌های دیگر را داشته باشند.

• مزایا: سرعت بسیار بالا در نصب و باز کردن، سهولت استفاده.
• کاربردها: پروژه‌هایی که نیاز به نصب و جمع‌آوری سریع داربست دارند، مانند رویدادها، نمایشگاه‌ها، یا مراحل کوتاه‌مدت ساخت.

مقایسه انواع داربست مدولار

انتخاب نوع داربست مدولار به عوامل متعددی بستگی دارد:

• ظرفیت باربری مورد نیاز: داربست‌های H24 و ماتریس معمولاً ظرفیت باربری بالاتری نسبت به داربست چکشی دارند.
• پیچیدگی طرح ساختمان: برای طرح‌های پیچیده و دارای زوایای غیرمتعارف، داربست ماتریس انعطاف‌پذیری بیشتری ارائه می‌دهد.
• سرعت مورد نیاز: داربست چکشی و ماتریس معمولاً سریع‌تر از داربست H24 نصب می‌شوند.
• بودجه: داربست چکشی معمولاً مقرون به صرفه‌ترین گزینه است.
• استانداردهای ایمنی: همه سیستم‌های مدولار باید مطابق با استانداردهای روز طراحی و اجرا شوند.

نتیجه‌گیری

تنوع در انواع داربست مدولار، این امکان را فراهم می‌کند تا برای هر پروژه ساختمانی، چه ساده و چه پیچیده، و با هر میزان بودجه و الزامات ایمنی، سیستم داربست مناسبی انتخاب شود. آگاهی از ویژگی‌ها و کاربردهای هر نوع، به مهندسان و مجریان کمک می‌کند تا بهترین و ایمن‌ترین انتخاب را برای پروژه خود داشته باشند.